سم بوتولینوم (Botulinum toxin) که با نام تجاری بوتاکس (Botox) در ایران معروف است از سم باکتری کلستریدیوم تهیه و برای فلج موقت عضلات تزریق میشود. تزریق بوتاکس پرطرفدارترین عمل زیبایی است که بدون نیاز به جراحی انجام میشود. پژوهشگران گفتهاند بوتاکس ممکن است خاصیت ضد سرطانی داشته باشد.
سم بوتولینوم با فلج عضلات زیرپوستی برای صاف کردن چین و چروکهای صورت و ایجاد ظاهری جوانتر در افراد به کار میرود؛ مانند چین و چروکهای ناشی از اخم کردن که در بین ابروها یا روی پیشانی ایجاد میشوند و چروکهای اطراف چشم و دهان که در موقع خندیدن ظاهر میشوند. بوتاکس در برخی موارد برای کاهش میزان تعریق در کف دستها یا زیر بغل نیز استفاده میشود.
آنچه در این مقاله می خوانید :
مکانیسم اثر
بوتاکس پس از تزریق، جذب عضله میشود و در انتهای اعصابی که فرمان انقباض را به عضلات میرسانند مستقر میشود. در این محل بوتاکس از آزاد شدن یک واسطه شیمیایی به نام استیل کولین- که مسئول انقباض عضلانی است- جلوگیری میکند، در نتیجه دستور انقباض به عضله نمیرسد و در حقیقت نوعی فلج عضلانی موقت ایجاد میشود که ۳ تا ۶ ماه طول میکشد.
عوارض
از آنجا که بوتاکس عمدتاً جذب عضلات محل تزریق میشود و مقادیر بسیار ناچیزی از آن وارد گردش خون میگردد، با دوزی که برای بازکردن چروکها به کار میرود، تقریباً هیچ عارضه مهمی ایجاد نمیکند. البته مثل هر تزریق دیگری ممکن است سوزش و قرمزی خفیفی در محل تزریق ایجاد کند که پس از چند ساعت خودبهخود برطرف میشود.
به علاوه در برخی از افراد پس از تزریق بوتاکس، سردرد یا تهوع خفیف یا علائم سرماخوردگی ایجاد میشود که معمولاً طی ۲ تا ۳ روز بهبود مییابد. هر چند تزریق بوتاکس عارضه جسمی مهمی ایجاد نمیکند، اما در صورتیکه به درستی تزریق نشود میتواند باعث افتادگی پلک، دو بینی فقدان جلوه عضلات صورت و ایجاد حالت انجماد در افراد شود. علت بروز عوارض فوق تزریق مقدار بیش از حد از بوتاکس یا تزریق در نقاط نامناسب است.
آلرژی در تزریق بوتاکس دیده میشود که به شکل کهیر، تورم پلکها و خارش موضعی خود را نشان میدهد. هر چند میزان بروز آلرژی بسیار ناچیز است ولی میتواند شدت متفاوتی داشته باشد.
تولیدکنندهها
در ایالات متحده آمریکا کمپانی آلرگان(Allergan) با نام تجاری بوتاکس (BOTOX) تولیدکننده سم بوتولینیوم میباشد که هم استفاده درمانی و هم استفاده زیبایی دارد.
شرکت آلمانی آمریکایی مرز(Merz) با نام تجاری زاُمین (XEOMIN)؛ شرکت کرهای (جنوبی) مدی تاکس(Medy-Tox) با نام تجاری نورونکس (NEURONOX) و شرکت فرانسوی ایپسن(Ipsen) هم با نام تجاری دیسپورت(DYSPORT) از تولیدکنندههای اصلی بوتولینیوم میباشند. الیزه لانژه تضمین کننده استفاده از بهترین برندهای روز دنیا است.
۷ توصیه پیش از اولین بوتاکس
شاید از کسانی باشید که تا به حال سوزن بوتاکس به پوستتان نخورده باشد بنابراین اصلا بعید نیست اگر اطلاعات کافی در اختیار نداشته باشید. در این صورت این مطلب را از دست ندهید.اگر جزو آن دسته آدمهایی هستید که این روزها آینه با شما زیادی رو راست شده و خط و خطوط صورتتان را بیشتر از قبل به رویتان میآورد،
چه تقصیر، پای عبور سالها باشد و چه دست ژنتیک و خلاصه به هر دلیل موجه و غیرموجهی بدون شک به فکر رفع و رجوع این مشکل ظاهری افتادهاید، پس در همین راستا کاملا طبیعی است که اولین گزینه موردنظرتان استفاده از بوتاکس باشد.
شاید از کسانی باشید که تا به حال سوزن بوتاکس به پوستتان نخورده باشد بنابراین اصلا بعید نیست اگر اطلاعات کافی در اختیار نداشته باشید. در این صورت این مطلب را از دست ندهید بهخصوص اگر عزم جزمی برای استفاده از بوتاکس دارید
یک هفته پیش از تزریق باید بدانید
برای تزریق بوتاکس درست مانند خیلی از عملهای جراحی دیگر نباید پیش از اقدام به تزریق از داروی خاصی استفاده کنید. در این زمینه بهتر است قبل از اقدام و در صورتیکه داروی بهخصوصی مصرف میکنید حتما درباره نوع دارو با پزشک خود مشورت کنید. استفاده همزمان از برخی داروها و پشت سر آن تزریق بوتاکس ممکن است سبب کبودی ناحیهای شود که تزریق در آن قسمت انجام شده است پس حتما در گام اول در این باره تایید پزشک خود را بگیرید.
درواقع در چنین مواقعی فهرستی از داروها وجود دارد که شما باید قبل از تزریق بوتاکس از مصرف آنها خودداری کنید. این فهرست را از پزشک خود بخواهید یا دستکم شفاهی با او در این باره مشورت کنید. اگر باردار هستید به هیچ عنوان نباید از بوتاکس استفاده کنید.
همچنین افرادی که از بیماریهای عضلانی رنج میبرند بهخصوص بیماریهای اعصاب عضلانی باید درباره استفاده از تزریقات بوتاکس بسیار احتیاط کنند و چه بسا اصلا سراغ چنین تزریقی نروند. باز هم مشاوره با پزشک میتواند بهترین گزینه برای تصمیمگیری درباره این مسئله باشد.
نیم ساعت قبل از تزریق این کرم را بزنید
وقتی از سلامت جسم خود برای تزریق بوتاکس مطمئن شدید باید برای تزریق بوتاکس به صورت خود آماده باشید. البته تصور قضیه شاید کمی ترسناک باشد اما در طول تزریق این ترس از بین خواهد رفت. در عین حال برای اینکه درد و مشکلی را احساس نکنید شاید پزشک تصمیم بگیرید از کرمهایی استفاده کنید که صورت شما را بیحس کند.
درواقع لایه ضخیمی از کرم را روی پوست شما می مالند و از کیسههای پلاستیکی استفاده می کنند که کرم بیحس کننده صورت شما هم خشک نخواهد شد و برای تزریق در بهترین حالت باقی خواهد ماند. در عین حال فراموش نکنید که این کرمها باید نیم ساعت قبل از تزریق روی سطح پوست مالیده شود تا در زمان تزریق آنطور که باید و شاید پوست شما را بیحس کرده باشد.
بهترین حالت ممکن این است که یک ساعت پیش از تزریق بوتاکس به کلینیک یا مطب پزشک خود بروید و همانجا کرم را روی سطح پوست بمالید و زمان باقیمانده تا تزریق را به مطالعه بپردازید و آرامش خود را هم به این طریق بالا ببرید.
درد کمتر، تزریق بهتر
نیم ساعت گذشته و حالا شما آماده تزریق هستید. پزشکان در این مرحله معمولا کرم روی صورت شما را که حالا دیگر تقریبا پوستتان را بیحس کرده با الکل پاک میکنند. بهتر است بعد از پاک کردن صورت برای محکمکاری و به حداقل رساندن درد مقداری کیسه یخ روی سطح پوست استفاده شود در این صورت دردی که حالا به واسطه بیحسی صورت کمتر شده باز هم کاهش پیدا خواهد کرد، ضمن اینکه این کار با انقباض رگهای خونی مانع از کوفتگی و کبودی بعد از تزریق خواهد شد.
وقتی دکتر شما متبحر باشد
پزشک بوتاکس را تزریق میکند. نقاطی که تزریق در آنها انجام شده بوتاکس را مستقیم به ماهیچهها منتقل میکنند. فاصله محلهای تزریق بوتاکس بسیار حائزاهمیت است.
اگر این فاصلهها در تزریق پیشانی بیش از حد کم باشد، ممکن است تا ماهیچههای چشم بسط پیدا کرده و سبب دوبینی و مشکلات این چنینی شود، بنابراین پیش از تزریق از اینکه یک پزشک ماهر این کار را برای شما انجام میدهد مطمئن شوید چون در اینصورت مهارت او مانع از بروز هر مشکلی خواهد شد. درواقع تزریق صحیح بوتاکس یک هنر است.
در شرایطی که برخی بیماران به از کار افتادن کامل ماهیچهها براثر تزریق بوتاکس احتیاج دارند برخی دیگر فقط نیاز به کمی ضعف ماهیچهای خواهند داشت که این مهم با تشخیص پزشک محقق میشود. پزشکان میتوانند با تشخیص صحیح فقط قسمتی از ماهیچهها را که احتیاج دارند، تزریق کنند نه همه آن موضع خاص را. به عنوان مثال اگر یک طرف صورت ماهیچههای قویتری داشت، میتوانند با تزریق بوتاکس به آن قسمت خاص نتیجه بهتری را برای مراجعهکنندگان رقم بزنند.
پرسوجو از پزشک آرامتان میکند
نتیجه نهایی در تزریق بوتاکس به عوامل متعددی بستگی دارد. مثلا یکی از این عوامل میتواند مقدار دوز بوتاکسی باشد که تزریق شده است. درواقع دلیل تزریق یا تعداد آن مهم نیست بلکه مهم میزان واحدی است که تزریق شده، بنابراین اگر این مسائل برای شما حائزاهمیت است، میتوانید به راحتی درباره آنها با پزشک خود صحبت کنید و از ماجرا آگاه شوید.
بعد از تزریق باید بدانید
بعد از تزریق شما باید همچنان ۱۰ دقیقهای منتظر بمانید تا بوتاکس تزریق شده توسط ماهیچهها جذب شود. بعد از اینکه پس از تزریق ۱۰ تا ۱۵ دقیقه دیگر هم در مطب یا کلینیک پزشک منتظر ماندید تا ماهیچهها بوتاکس را جذب خود کنند، میتوانید به منزل بروید. در منزل میتوانید خیلی راحت آشپزی کنید، کتاب بخوانید، قهوهای درست و نوشجان کنید و برنامه دلخواهتان را از نظر بگذرانید و برای ۲ ساعت آینده هیچ دغدغهای نداشته باشید.
بوتاکس در این فاصله زمانی به ماهیچههای شما پیوند خورده و دیگر نمیتواند به نقاط دیگری بسط و گسترش پیدا کند. خانمها حتی بعد از این دو ساعت میتوانند در مناطقی که تزریق روی آنها انجام شده آرایش سبکی کنند و چهبسا به کارهای روزمرهشان بپردازند بدون اینکه نگرانی بابت چیزی داشته باشند. هر چند در مورد آرایش هم بهتر است بعد از پرس و جو از پزشک خود با فراغ بال بیشتری اقدام کنید و از هر نظر خیالتان آسوده باشد، اما در عین حال یک نکته را فراموش نکنید؛ در روزی که بوتاکس تزریق کردهاید به هیچ عنوان ورزش نکنید.
در این زمینه بهتر است محتاط باشید. البته همان یک روز کافی است اما به هر حال کار از محکمکاری عیب نخواهد کرد. اگر دنبال بهترین نتیجه هستید در این موارد دقیق و جدی باشید.حدود یک هفته برای اثر نهایی زمان خواهد برد.
بوتاکس اول، دوم و…
اولین اثرگذاری بوتاکس در فاصله زمانی بین ۲ تا ۶ ماه طول خواهد کشید. خب این ماندگاری بین افراد مختلف متفاوت است. درواقع برای کسانیکه اولین تزریق را تجربه میکنند نکته قابل اهمیت زمان تزریق بعدی است. باید در این زمینه کاملا آگاهانه عمل شود، چون زمان تزریق بعدی باید وقتی اتفاق بیفتد که تزریق اول تاثیر خود را از دست داده باشد.
شما به مرور زمان متوجه خواهید شد که هر تزریق چند ماه برایتان جواب خواهد داد. البته نباید برای تزریق دوم آنقدر صبر کنید تا تاثیر اولین بوتاکس کاملا از بین برود. زمانی که بوتاکس اول ضعیف شده و اثرات تزریق کمکم در حال از بین رفتن است باید برای تزریق بعدی اقدام کنید. درواقع هدف از تزریق بوتاکس این است که ماهیچهها از کار کردن باز داشته شوند و قرار بر این است که ماهیچهها کشته شوند نه اینکه دوباره بازسازی شوند. بعد از ۲ سال تزریق در فاصلههای زمانی مشخص، ماهیچهها دیرتر از سابق خودشان را ریکاوری میکنند و بعد از آن اصلا بعید نیست فاصلههای زمانی تزریقهای بوتاکس افراد به فواصل ۲ ساله تبدیل شود.